کولونوسکوپی چیست؟ {نحوه انجام+ عوارض و عکس}

با پیشرفت علم و دانش تکنولوژی های نوین و جدیدی وارد دنیای پزشکی شده است که توانسته اند به تشخیص دقیق تر و بهتر بسیاری از بیماری ها کمک فراوانی کنند. گاه مشکلات و بیماری ها در قسمت هایی از بدن به وجود می آید که امکان مشاهده و معاینه ی مستقیم آن نقطه برای پزشک وجود ندارد و در چنین مواقعی نقش پروسیجرهای تشخیصی بهتر و بیشتر مشخص می شود. کولونوسکوپی یکی از پرکاربرد ترین پروسیجرهای تشخیصی در دنیای پزشکی است که برای بررسی و تشخیص بسیاری از بیماری ها و مشکلات روده ها می توان از آن کمک گرفت.

بسیاری از افراد با شنیدن نام کولونوسکوپی استرس می گیرند و فکر می کنند که پروسه ای بسیار دردناک و سخت در انتظار آنهاست در حالی که کولونوسکوپی می تواند تشخیص موفق و دقیق مشکل شما را به همراه داشته باشد و این یعنی شانس بیشتر برای درمان.

یکی از کاربردهای اساسی کولونوسکوپی برای تشخیص بیماریهای مقعدی و مشکلات گوارشی از جمله بواسیر یا هموروئید، شقاق، فیستول و زگیل تناسلی است. این آزمایش باعث شده تا پزشک به طور قطعی بتواند هر یک از بیماریهای نام برده شده را تشخیص دهد.

کولونوسکوپی چیست؟

روشی برای مشاهدی قسمت های داخلی روده ی بزرگ و راست روده و تشخیص و غربالگری هرگونه مشکل و بیماری را در این ناحیه امکان پذیر می سازد. فرآیند کولونوسکوپی به وسیله ی دستگاهی به نام کولونوسکوپ انجام می شود.این دستگاه دارای لوله ای بسیار باریک و انعطاف پذیر به طول ۱۵۰ سانتی متر است که دوربینی کوچک با قطر ۱ سانتی متر در قسمت سر آن قرار گرفته است.

با وارد کردن این لوله از طریق مقعد می توان تصاویر واضح و دقیقی از دیواره های داخل راست روده و روده ی بزرگ بر روی مانیتور دستگاه مشاهده کرد. بدین ترتیب می توان هر نوع زخم، التهاب یا بافت غیر عادی از جمله انواع پولیپ، تومور و سرطان روده را در این نواحی تشخیص داد یا اگر نیازی به انجام بیوپسی از دیواره های روده وجود دارد به راحتی توسط کولونوسکوپ نمونه گرفت. همچنین می توان در حین انجام کولونوسکوپی بافت های آسیب دیده مثل پولیپ ها را همزمان با انجام کولونوسکوپی از بدن بیمار خارج نمود.

علت انجام کولونوسکوپی

کولونوسکوپی می تواند تصویر واضح و مشخصی از وضعیت روده های شما به پزشک ارائه دهد. علت انتخاب این روش توسط پزشک می تواند به یکی از موارد زیر بازگردد:

• بررسی علت اسهال یا یبوست مزمن و مقاوم به درمان
• بررسی سرطان روده
• بررسی پولیپ روده
• بررسی زخم روده
• بررسی التهابات روده
• بررسی منشا خون موجود در مدفوع
• شناسایی عوامل موثر بر تغییرات اجابت مزاج
• کاهش وزن بی دلیل
• نمونه گیری از بافت های روده
• بررسی وضعیت رکتوم
• بررسی سرطان رکتوم

اقدامات پیش از انجام کولونوسکوپی

• ۳ روز قبل از آغاز کولونوسکوپی باید رژیم غذایی سبک و مخصوصی که حاوی مقادیر مناسبی از فیبر غذایی است برای پاکسازی کامل روده ها آغاز گردد.
• ۴ روز قبل از انجام کولونوسکوپی نوشیدن آب و مایعات در طول روز افزایش یابد.
• اگر فرد از داروهای خاصی مانند آسپرین یا رقیق کننده های خون استفاده می کند یا به دیابت مبتلاست یا هر مشکل و بیماری دیگری دارد باید پزشک معالج خود را قبل از انجام کولونوسکوپی مطلع کند.
• مصرف داروهایی مانند ویتامین وهرگونه مکمل غذایی باید قبل از آغاز کولونوسکوپی به اطلاع پزشک معالج برسد.
• ۳ الی ۴ ساعت قبل از کولونوسکوپی از نوشیدن مایعات پرهیز شود.
• مصرف مکمل های آهن متوقف گردد.
• قبل از انجام کولونوسکوپی روده ها به طور کامل تخلیه شوند.
• مصرف محصولات لبنی حاوی لاکتوز قطع شود.
• از مصرف غذاهای نفاخ برای جلوگیری از نفخ شکم پرهیز گردد.

نحوه انجام کولونوسکوپی

قبل از آغاز کولونوسکوپی برای کنترل مستمر علائم حیاتی بیمار مانند فشار خون ، ریتم ضربان قلب و میزان اکسیژن دریافتی او، بیمار به یک مانیتور وصل می شود. طول مدت زمان انجام این فرایند ۳۰ الی ۶۰ دقیقه می باشد. برای اینکه بیمار با احساس نا خوشانیدی در حین انجام این عمل مواجه نشود به بیمار کمی آرام بخش همراه با سرم تزریق می کنند تا راحت تر باشد. اگر در حین انجام فرایند، بیمار احساس ناراحتی کرد دوز بیشتری از آرام بخش را به او تزریق می نمایند.

برای انجام کولونوسکوپی بیمار باید به پهلوی چپ دراز بکشد و لوله ی کولونوسکوپ را به آرامی در مقعد او قرار می دهند. پزشک با حرکت آرام لوله در راست روده و روده ی بزرگ به دقت دیواره های آن را در مانیتور دستگاه بررسی می کند و اگر به بافت مشکوکی رسید از آن بیوپسی انجام می دهد. هنگامی که لوله ی کولونوسکوپ به انتهای روده ی باریک و سر روده ی بزرگ رسید فرد باید به آرامی به پشت دراز بکشد تا تصاویر بهتری از درون روده ی بزرگ قابل مشاهده باشد. در این مرحله ممکن است به روده ها گاز دی اکسید کربن تزریق کنند تا نمای واضح تری از آن به دست آید.

اگر کولونوسکوپی شما توسط پزشک متخصص و با تجربه ای که در انجام این کار مهارت دارد انجام شود این فرایند درمانی برخلاف ظاهر آن هیچ گونه دردی نخواهد داشت و شما در حین انجام فرایند متوجه هیچ چیزی نخواهید شد.

تاثیرات کولونوسکوپی پس از انجام آن بر روی بدن

از آنجایی که برای مشاهده ی بهتر درون روده ها در حین انجام کولونوسکوپی گاز وارد روده های شما می شود، به احتمال زیاد در ساعت های اولیه ی پس از انجام آن با درد و نفخ شکم روبرو خواهید شد.پس از اتمام فرآیند کولونوسکوی ۳ الی ۴ ساعت باید در کلینیک بمانید تا اثر داروهایی که به شما تزریق کرده اند به طور کامل از بین برود.

عوارض کولونوسکوپی بسیار نادر است و این فرایند معمولا اثر و عوارض خاصی از خود به جای نمی گذارد.اگر این کار به دست فرد ناوارد و بی تجربه انجام شود احتمال سوراخ شدن و پارگی روده ها وجود دارد. این مشکل به ندرت رخ می دهد ولی به هر صورت باید در نظر بگیرید که این عمل توسط بهترین پزشک متخصص انجام شود.

کولونوسکوپی مجازی

کولونوسکوپی مجازی شکل تکامل یافته و پیشرفته تری از کولونوسکوپی است که بدون وارد کردن لوله به روده ها می تواند به وسیله ی فرایند سی تی اسکن تصاویر واضح تر و مشخصی مشابه با تصاویر کولونوسکوپی از روده ی بزرگ بگیرد. تصاویر این تکنولوژی پیشرفته بر اساس تصاویر سی تی اسکن ساخته می شوند و واقعی نیستند.

قبل از آغاز کولونوسکوپی مجازی ۲۴ ساعت قبل از انجام فرایند روده ها به وسیله ی رژیم غذایی و ملین ها به طور کامل پاکسازی و تخلیه می شوند. برای انجام این روش ابتدا لوله ای درون مقعد قرار می دهند تا از طریق آن بتوان هوا را به درون روده ها تزریق کرد. پس از تزریق هوا، روده ها متورم می شوند و می توان به وسیله ی دستگاه سی تی اسکن از زوایای مختلف آن تصویربرداری های لازم را انجام داد.

اگر این روش به درستی انجام شود تصاویر بسیار واضح تر و دقیق تری از کولونوسکوپی معمولی می تواند از وضعیت روده ها ارائه دهد.

تکنولوژی نوین در کولونوسکوپی

با پیشرفت هایی که در زمینه ی دانش پزشکی در حال شکل گرفتن است امروزه محققان و دانشمندان توانسته اند تکنولوژی ها و فناوری های فوق العاده ای را به فرایند کولونوسکوپی بیفزایند. تمرکز این تحولات بر روی تشخیص بهتر و دقیق تر ضایعاتی است که تشخیص آنها دشوار است و بسیار ریز هستند. همچنین تکنولوژی های نوینی که امروزه وجود دارند می توانند به پزشک این امکان را دهند که آیا ضایعات نیاز به خارج شدن دارند یا نه. به عبارت دیگر می توان بدخیم و خوش خیم بودن ضایعه را تشخیص داد.

همچنین از دیگر تکنولوژی های نوینی که در کولونوسکوپی صورت گرفته است می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تصویر برداری از بافت ها با وضوح بالاتر همراه با امکان بزرگنمایی بیشتر تصاویر
• کرومواندوسکوپی که به وسیله ی آن رنگ مخصوصی بر روی بافت های روده اسپری می شود و با تغییر رنگ می توان بافت های سالم را از بافت های آسیب دیده هنگام مواردی مثل سرطان کرون تشخیص داد.
• تصویربرداری باند باریک که با کمک نوری با طول موج خاص می توان الگوی عروق خونی روده ها را به دقت بررسی کرد. الگوی عروق خونی در بافت های سالم و بافت های آسیب دیده و سرطانی متفاوت است و از این طریق می توان به وجود بافت های بدخیم و مشکوک پی برد.

خطرات و عوارض

یکی از اصلی‌ ترین عوارض کولونوسکوپی خونریزی است. برای اینکه بهتر متوجه باشی، باید بدانید که خونریزی برخی اوقات بر اثر حفر کردن در دیوارهٔ روده یا کولون رخ می‌دهد. به هرحال، معمولاً این خونریزی کاملاً کنترل می‌ شود. البته اگه وضعیت قبلی سلامتی خیلی خوب نباشد، ممکنه خطر بیشتری برای خونریزی وجود داشته باشد.

عوارض دیگه‌ ای که ممکنه بعد از انجام کولونوسکوپی بیفتد، از جمله افزایش خطر عفونت، ناراحتی معده، و بازگشت مواد خوراکی به مری می‌ تواند باشد. البته این عوارض به ندرت بوجود می آیند، اما نهایتاً ممکنه رخ بدهند.

با این حال، مطمئناً خیلی از افراد بهبودی کامل پس از انجام کولونوسکوپی تجربه کردن و مشکلات بنیادین پیدا نکرده اند.