مشکلات گوارشی شایع ترین اختلالات و بیماری ها در سیستم گوارش هستند. دستگاه گوارش یکی از مهمترین بخش های بدن است که شامل مجموعه ای گسترده از اعضای بدن می‌باشد. این دستگاه وظیفه بلع، هضم و جذب و در آخر خروج ضایعات از بدن را بر عهده دارد. دستگاه گوارش از دهان شروع شده و بعد از مری، معده، روده کوچک و بزرگ به مقعد ختم می شود.
البته این دستگاه تنها شامل این موارد نبوده و بخش های دیگری از جمله کبد و لوزالمعده نیز جزء آن محسوب می شوند. بروز اختلال در هر یک از بخش های دستگاه گوارش ممکن است، عملکرد صحیح آن و فرآیند هضم را با اختلال مواجه نماید. در این مقاله قصد داریم به بررسی اختلالات و بیماری های مربوط به دستگاه گوارش بپردازیم :
برخی از مشکلات گوارشی
مهمترین مشکلات دستگاه گوارش که ممکن است ایجاد شود، به این شرح است :
- سندروم روده تحریک پذیر و سندروم بی قراری روده
- رفلاکس
- گاز معده
- زخم معده
- شل بودن مدفوع
- سوءهاضمه
- عدم تحمل لاکتوز
- کرم معده
بیشتر بخوانید: شیاف بیزاکودیل برای یبوست و مشکلات گوارشی
بیماریهای ناشی از اختلالات دستگاه گوارش
مهمترین بیماریهایی که ممکن است، دستگاه گوارش را درگیر نماید، به این شرح است :
بواسیر یا هموروئید
بیماری بواسیر یا هموروئید چیست؟ انسداد رگ های خونی در منطقه مقعدی و فشار زیاد بر روی آنها ایجاد میشود. عواملی مانند یبوست، دستکاری بیش از حد در حالت طبیعی مدفوع، نشستن طولانی مدت در دستگاه دسترسی به توالت، بارداری و زایمان، چاقی و تحمل فشار بالا ممکن است نقش داشته باشند.
این اختلال ممکن است با علائمی مانند درد، خونریزی، سوزش و خارش در قسمت مقعدی همراه باشد. درمان پزشکی، لیزر هموروئید بوده و تسکین علائم خانگی این بیماری معمولاً شامل تغییرات در رژیم غذایی، مصرف داروها، استفاده از کرم‌ها و در صورت لزوم جراحی است. همچنین پیشگیری از این بیماری شامل تغییرات در رژیم غذایی، مصرف آب کافی، ورزش منظم و جلوگیری از دستکاری بیش از حد در حالت طبیعی مدفوع میشود.
بیشتر بخوانید: درمان بواسیر با لیزر قطعی
شقاق یا زخم مقعدی
شقاق مقعدی یک زخم دردناک است که ممکن است با علائمی مانند درد، خونریزی، سوزش و خارش در مقعد همراه باشد. این وضعیت معمولاً به علت یبوست و آسیب به رکتوم ایجاد میشود. اگر این علائم را تجربه میکنید، بهتر است به پزشک مراجعه کرده تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
درمان شقاق مقعدی ممکن است شامل تغییرات در رژیم غذایی، مصرف داروها، استفاده از کرم ها و در صورت لزوم لیزر شقاق یا جراحی باشد. به علاوه، استفاده از توالت به موقع و جلوگیری از گرفتن تنش و فشار زیاد در ناحیه مقعدی نیز میتواند به پیشگیری از شقاق مقعدی کمک کند.
بیشتر بخوانید: درمان شقاق با لیزر (سریع و سرپایی)
فیستول
فیستول چیست؟ فیستول مقعد یک اتصال غیرطبیعی بین داخل مقعد و پوست خارجی آن است که ممکن است به علت عفونت یا تورم در زمینه مقعد ایجاد شود. این وضعیت معمولاً با علائمی مانند درد، خونریزی، ترشحات غیرطبیعی و قرمزی و تورم در منطقه مقعدی همراه است.
درمان فیستول مقعد شامل داروها، جراحی و استفاده از کرم ها میشود. در ۹۹% موارد، لیزر فیستول یا عمل جراحی فیستول لازم است تا فیستول بسته شده و عفونت درمان شود. همچنین، پس از درمان، ممکن است نیاز به تغییرات در رژیم غذایی و رفتارهای بهداشتی داشته باشید تا از بازگشت فیستول جلوگیری شود.
برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، بهتر است به “پزشک “بهترین جراح فیستول ” مراجعه کنید و نظر و راهنمایی درست را در این زمینه دریافت کنید.
بیشتر بخوانید: درمان فیستول با لیزر *سرپایی و فوری*
اسهال
اسهال به معنای خروج مدفوع نرم یا مایع است که به طور معمول بیش از حد و یا به صورت مکرر و در مدت زمان طولانی رخ می‌دهد. علائم اسهال ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مدفوع نرم یا مایع
- تغییر در غلظت مدفوع
- درد شکمی
- تب
- استفراغ
- لرز
- خستگی
- افت وزن
اگر اسهال شما شدید و یا پایدار باشد، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را بررسی کرده و درمان مناسب را تجویز کند.
ییوست
یبوست به معنای سفتی مدفوع یا تجربه دفع کمتر از حد معمول است. علائم یبوست میتواند شامل موارد زیر باشد:
- مدفوع سفت یا کمتر از حد معمول
- درد شکمی
- احساس پر شدن و تورم در شکم
- احساس ناخوشایندی یا گرفتگی پهلوها
- افزایش وزن
- احساس خستگی و ناتوانی
اگر یبوست شما شدید و یا پایدار باشد، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را بررسی کند و درمان مناسب را تجویز کند.
سندروم روده تحریک پذیر
سندروم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال شایع در دستگاه گوارش است که با علایم مختلفی همراه است. افراد مبتلا به IBS ممکن است علایمی مانند درد و ناراحتی شکمی، تغییرات در الگوی مدفوع، یبوست یا اسهال، احساس ناخوشایندی در معده و افزایش حساسیت در مقابل مواد غذایی داشته باشند.
علایم IBS ممکن است در طول زمان تغییر کنند و برای هر فرد متفاوت باشند. این اختلال بر خود اثرات روانی و اجتماعی نیز دارد و ممکن است باعث افزایش استرس و اضطراب در فرد مبتلا شود.
اگر شما علایم IBS را تجربه میکنید، بهتر است با پزشک خود مشورت کرده تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
بیماری التهابی روده
بیماری التهابی روده (IBD) یک عبارت است که برای دو بیماری مزمن و التهابی استفاده میشود: کولیت اولسراتیو و بیماری کرون. این بیماری‌ها علایم مشابهی دارند اما تفاوت های مهمی نیز دارند. علایم بیماری التهابی روده شامل درد شکم، اسهال خونی، تغییرات در وزن، خستگی، تب و احساس ناخوشایندی عمومی است. اگر شما علایمی از این نوع تجربه میکنید، بهتر است به پزشک مراجعه کرده تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
حالت تهوع
تهوع یک احساس ناخوشایند در معده بوده که ممکن است به همراه احساس بیقراری و اقدام به استفراغ باشد. این احساس ممکن است از علل مختلفی ناشی شود، از جمله اختلالات گوارشی مانند التهاب روده، عفونت‌ها، استفاده از داروهای خاص، بارداری، بیماری های کبدی یا کلیه، اختلالات عصبی، استرس و اضطراب. همچنین ممکن است تهوع به علت حرکت نامنظم مایعات در دستگاه گوارش یا اختلالات تغذیه ای ایجاد شود. در هر صورت، اگر تهوع به صورت مداوم و مزمن تجربه میکنید، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و علت آن را بررسی کنید.
استفراغ
استفراغ به معنای خروج محتوای معده از دهان بوده و معمولاً به صورت یک عملی طبیعی برای پاکسازی معده از مواد زائد یا مضر اتفاق می‌افتد. این عمل ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود از جمله:
- بیماری های معده و روده: مانند التهاب معده، زخم معده، گوارش بدون استفراغ.
- بیماری های عصبی: اضطراب، استرس و نگرانی میتوانند باعث استفراغ شوند.
- مسمومیت: مصرف زیاد الکل یا مواد مخدر، مسمومیت غذایی و سایر مواد مضر میتوانند باعث استفراغ شوند.
- بارداری: برخی زنان در دوران بارداری با مشکل استفراغ روبرو میشوند.
- تغذیه نامناسب: مصرف زیاد یا کم غذا، مصرف زیر یا بالای آب، وجود اختلالات در تغذیه نیز باعث استفراغ میشود.
در هر صورت، استفراغ یک نشانه بوده که نشان می‌دهد در بدن چیزی اشتباه است و اگر به صورت مکرر اتفاق بیفتد، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را تشخیص دهد.
گرفتگی روده و سوزش سر دل
گرفتگی روده و سوزش سر دل ممکن است نشانه هایی از بیماری های معده و روده باشد مانند التهاب معده یا زخم معده. این علائم نشان دهنده وجود مشکلات گوارشی میباشند و نیاز به مراجعه به پزشک دارند تا علت آنها را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند. همچنین ممکن است این علائم ناشی از مصرف غذاهای ناسالم یا مسمومیت غذایی باشند که نیاز به درمان دارند. بنابراین بهتر است که در صورت تجربه این علائم، به پزشک مراجعه کرده تا درمان مناسب را دریافت کنید.
علت بروز مشکلات دستگاه گوارش
مشکلات دستگاه گوارش رابطه ای مستقیم با سبک زندگی فرد داشته و اغلب مشکلات گوارشی ناشی از اشتباهات خود فرد بوده و قابل پیشگیری است.
مهمترین علت های بروز مشکلات گوارشی به این شرح است :
- عادات غذایی اشتباه : یکی از مهمترین علل بروز مشکلات دستگاه گوارش تغذیه غلط و ناسالم است که موجب میشود، فرد به انواع بیماری های گوارشی مبتلا شود، به طور مثال قرار ندادن فیبر در رژیم غذایی سبب بروز اختلالاتی مانند یبوست شده که خود این امر عامل بسیاری از بیماری ها می شود. همچنین مصرف غذاهای بیش از اندازه چرب و پر ادویه عامل دیگری برای این اختلالات به شمار می رود.
- نجویدن صحیح : در صورتی که غذاهایی که مصرف می کنید، به خوبی و اندازه کافی جویده نشوند، فرآیند هضم آنها با اختلال مواجه شده و مشکلاتی مانند ایجاد باد گلو و تولید گاز و عدم هضم مواد غذایی را به همراه دارد.
- استرس : استرس از شرایط روحی است که به شدت بر بدن اثرگذار است، استرس موجب می شود، حرکات روده کند شده در نتیجه فرآیند هضم با اختلال مواجه می شود.
- مصرف دارو : مصرف برخی دارو ها می تواند آسیب جدی بر مخاط روده وارد نماید. همچنین مصرف دسته ای دیگر از دارو ها فعالیت عصب های روده را کاهش داده و همین امر در کاهش عملکرد عصب‌ها و ماهیچه‌های دستگاه گوارش تاثیر گذار است که نتیجه ای جز یبوست و سایر مشکلات گوارشی را به همراه ندارد.
- کم تحرکی : اگر فرد به اندازه کافی فعالیت نداشته باشد، متابولیسم و سوخت و ساز بدن کاهش پیدا کرده و این امر به یبوست می انجامد.
- استعمال دخانیات : مصرف سیگار آسیب های جدی و جبران ناپذیری بر دستگاه گوارش بدن دارد. مصرف سیگار عامل اختلالاتی از جمله سوزش سر دل، زخم معده، التهاب روده و سنگ کیسه صفرا شناخته می شود.
علائم اختلالات گوارش
مهمترین علائم اختلالات گوارشی به این شرح است :
- آلرژی غذایی : سندرم روده نشت پذیر موجب می شود، مواد غذایی قبل از گوارش از روده خارج شوند و وارد خون گردد. بدن این مورد را عامل تهدید کننده در نظر گرفته و واکنش ایمنی از خود نشان می دهد. در نتیجه ممکن است، آلرژی های غذایی و حساسیت ناگهانی به برخی مواد غذایی ایجاد شود.
- نوسان وزن : عدم تعادل در میکروب های روده می تواند در جذب چربی، مواد معدنی و ویتامین ها اختلال ایجاد نموده و منجر به کاهش وزن شود. در مقابل دسته ای دیگر از باکتری ها با جذب چربی ها موجب افزایش وزن می شوند.
- مشکلات پوستی پابرجا : راش و بیماری های مزمن پوستی ممکن است که از مشکلات دستگاه گوارش نشات گیرد، زیرا زمانی که در تعداد باکتری های خوب تعادل نباشد، التهاب روده ایجاد شده و به مشکلات پوستی می انجامد.
- اضطراب و تحریک پذیری : از آنجایی سروتونین (انتقال دهنده عصبی) در دستگاه گوارش تولید می شود، اختلال در کار این دستگاه موجب می شود، کمبود این ماده در بدن منجر به خلق و خوی ناپایدار، افسردگی، اضطراب، اختلال تمرکز و سایر اختلالات روحی می گردد.
- بد بو شدن دهان : عدم تعادل در میکروب های روده می تواند به بوی بد دهان بیانجامد، عدم تعادل در تعداد میکروب های روده بدن را مستعد ابتلا به بیماری هایی از جمله دیابت و بیماری کلیوی می نماید.
- خوابتان آشفته : مشکلات خواب از عدم تعادل‌های شیمیایی در مغز نشات می گیرد. از آنجایی که دستگاه گوارش وظیفه تنظیم سروتونین (انتقال دهنده عصبی ضروری برای تحریک و تنظیم الگوهای خواب) را بر عهده دارد، در صورت عدم تعادل این ماده در بدن فرد با مشکلات خواب مواجهه شده و دیر تر به خواب می رود.
دکتر جان از کجا بدانیم مشکل گوارشی داریم؟ من مدتیه که شکمم خیلی غرغر میکنه یبوست هم دارم برای همین حس میکنم که مشکلی هست