دستگاه گوارش یکی از مهمترین بخش های بدن است که شامل مجموعه ای گسترده از اعضای بدن می‌باشد. این دستگاه وظیفه بلع، هضم و جذب و در آخر خروج ضایعات از بدن را بر عهده دارد. دستگاه گوارش از دهان شروع شده و بعد از مری، معده، روده کوچک و بزرگ به مقعد ختم می شود.
البته این دستگاه تنها شامل این موارد نبوده و بخش های دیگری از جمله کبد و لوزالمعده نیز جزء آن محسوب می شوند. بروز اختلال در هر یک از بخش های دستگاه گوارش ممکن است، عملکرد صحیح آن و فرآیند هضم را با اختلال مواجه نماید. در این مقاله قصد داریم به بررسی اختلالات و بیماری های مربوط به دستگاه گوارش بپردازیم :
برخی از مشکلات گوارشی
مهمترین مشکلات دستگاه گوارش که ممکن است ایجاد شود، به این شرح است :
- سندروم روده تحریک پذیر و سندروم بی قراری روده
- رفلاکس
- گاز معده
- زخم معده
- شل بودن مدفوع
- سوءهاضمه
- عدم تحمل لاکتوز
- کرم معده
علت بروز مشکلات دستگاه گوارش
مشکلات دستگاه گوارش رابطه ای مستقیم با سبک زندگی فرد داشته و اغلب مشکلات گوارشی ناشی از اشتباهات خود فرد بوده و قابل پیشگیری است.
مهمترین علت های بروز مشکلات گوارشی به این شرح است :
- عادات غذایی اشتباه : یکی از مهمترین علل بروز مشکلات دستگاه گوارش تغذیه غلط و ناسالم است که موجب میشود، فرد به انواع بیماری های گوارشی مبتلا شود، به طور مثال قرار ندادن فیبر در رژیم غذایی سبب بروز اختلالاتی مانند یبوست شده که خود این امر عامل بسیاری از بیماری ها می شود. همچنین مصرف غذاهای بیش از اندازه چرب و پر ادویه عامل دیگری برای این اختلالات به شمار می رود.
- نجویدن صحیح : در صورتی که غذاهایی که مصرف می کنید، به خوبی و اندازه کافی جویده نشوند، فرآیند هضم آنها با اختلال مواجه شده و مشکلاتی مانند ایجاد باد گلو و تولید گاز و عدم هضم مواد غذایی را به همراه دارد.
- استرس : استرس از شرایط روحی است که به شدت بر بدن اثرگذار است، استرس موجب می شود، حرکات روده کند شده در نتیجه فرآیند هضم با اختلال مواجه می شود.
- مصرف دارو : مصرف برخی دارو ها می تواند آسیب جدی بر مخاط روده وارد نماید. همچنین مصرف دسته ای دیگر از دارو ها فعالیت عصب های روده را کاهش داده و همین امر در کاهش عملکرد عصب‌ها و ماهیچه‌های دستگاه گوارش تاثیر گذار است که نتیجه ای جز یبوست و سایر مشکلات گوارشی را به همراه ندارد.
- کم تحرکی : اگر فرد به اندازه کافی فعالیت نداشته باشد، متابولیسم و سوخت و ساز بدن کاهش پیدا کرده و این امر به یبوست می انجامد.
- استعمال دخانیات : مصرف سیگار آسیب های جدی و جبران ناپذیری بر دستگاه گوارش بدن دارد. مصرف سیگار عامل اختلالاتی از جمله سوزش سر دل، زخم معده، التهاب روده و سنگ کیسه صفرا شناخته می شود.
علائم اختلالات گوارش
مهمترین علائم اختلالات گوارشی به این شرح است :
- آلرژی غذایی : سندرم روده نشت پذیر موجب می شود، مواد غذایی قبل از گوارش از روده خارج شوند و وارد خون گردد. بدن این مورد را عامل تهدید کننده در نظر گرفته و واکنش ایمنی از خود نشان می دهد. در نتیجه ممکن است، آلرژی های غذایی و حساسیت ناگهانی به برخی مواد غذایی ایجاد شود.
- نوسان وزن : عدم تعادل در میکروب های روده می تواند در جذب چربی، مواد معدنی و ویتامین ها اختلال ایجاد نموده و منجر به کاهش وزن شود. در مقابل دسته ای دیگر از باکتری ها با جذب چربی ها موجب افزایش وزن می شوند.
- مشکلات پوستی پابرجا : راش و بیماری های مزمن پوستی ممکن است که از مشکلات دستگاه گوارش نشات گیرد، زیرا زمانی که در تعداد باکتری های خوب تعادل نباشد، التهاب روده ایجاد شده و به مشکلات پوستی می انجامد.
- اضطراب و تحریک پذیری : از آنجایی سروتونین (انتقال دهنده عصبی) در دستگاه گوارش تولید می شود، اختلال در کار این دستگاه موجب می شود، کمبود این ماده در بدن منجر به خلق و خوی ناپایدار، افسردگی، اضطراب، اختلال تمرکز و سایر اختلالات روحی می گردد.
- بد بو شدن دهان : عدم تعادل در میکروب های روده می تواند به بوی بد دهان بیانجامد، عدم تعادل در تعداد میکروب های روده بدن را مستعد ابتلا به بیماری هایی از جمله دیابت و بیماری کلیوی می نماید.
- خوابتان آشفته : مشکلات خواب از عدم تعادل‌های شیمیایی در مغز نشات می گیرد. از آنجایی که دستگاه گوارش وظیفه تنظیم سروتونین (انتقال دهنده عصبی ضروری برای تحریک و تنظیم الگوهای خواب) را بر عهده دارد، در صورت عدم تعادل این ماده در بدن فرد با مشکلات خواب مواجهه شده و دیر تر به خواب می رود.
بیماریهای مربوط به گوارش
مهمترین بیماریهایی که ممکن است، دستگاه گوارش را درگیر نماید، به این شرح است :
- اسهال
- ییوست
- سندروم روده تحریک‌پذیر
- بیماری التهابی روده
- حالت تهوع
- استفراغ
- گرفتگی روده
- سوزش سر دل
