بیماری “شقاق مقعدی” اغلب به عنوان احساسی مانند گذاشتن پا روی شیشه شکسته توصیف می شود. علائم معمولی شقاق مقعدی احساس پارگی، پارگی یا سوزش و معمولاً مقدار کمی خونریزی قرمز روشن در طول و بعد از اجابت مزاج است. این علائم بسیار اذیت کننده است و ممکن است به همین علت بیمار از رفتن به دستشویی خودداری کرده که منجر به یبوست میشود.
تخمین زده می شود که از هر ۱۰ نفر یک نفر ممکن است در طول زندگی خود دچار شقاق مقعدی شود، اگرچه نمی توان رقم دقیقی را تعیین کرد، زیرا ممکن است برخی بیماران از صحبت کردن در مورد این بیماری با دکتر خود خجالت کشیده و برای درمان مراجعه نکنند.
⚡ بیشتر بخوانید: درمان شقاق مقعدی با لیزر چگونه است؟
شقاق (فیشر) مقعدی چیست؟
شقاق مقعدی یا Anal Fissure یک بیماری شایع است که در آن یک پارگی دردناک در پوشش مقعد (سوراخی که از آن مدفوع دفع میشود) ایجاد میشود. اسم دیگر آن “فیشر” بوده و علت عمده آن رابطه مقعدی و یبوست است. درمان اولیه این عارضه معمولاً شامل نرم کردن مدفوع، اجتناب از یبوست در صورت امکان و رعایت بهداشت است. علل شایع شقاق در بزرگسالان شامل یبوست و ضربه به مقعد ( مانند زایمان سخت) است.
هم مردان و هم زنان می توانند تحت تاثیر این بیماری قرار گیرند و در حالی که این بیماری ممکن است در هر سنی رخ دهد، عمدتاً در بزرگسالان جوان دیده می شود. شقاق مقعدی در نوزادان و کودکان کمتر از ۱ سال و افراد باردار بسیار شایع است اما می تواند در هر سنی را درگیر میکند. این بیماری از هر ۱۰ نوزاد حداقل هشت نوزاد را درگیر میکند. حدود نیمی از افرادی شقاق مقعدی دارند قبل از ۴۰ سالگی به این عارضه مبتلا میشوند.
علت پارگی مقعد یا شقاق چیست؟
شقاق مقعد به عارضه ای گفته میشود که در آن پوست و بافت های دیگر دور از خط مقعد در ناحیه پیر استومی تا آن قسمت از رکتوم که با دیوار شکم اتصال پیدا کرده است زخم می شود. شقاق مقعد معمولاً به دلیل توجه نکردن به بهداشت پیراستومی، تغذیه جامد و عاری از مایعات، نبودن تعادل در تغذیه، برخی از مشکلات پزشکی، عوامل پیش بینی نشده و بیماریهای گوارشی مرتبط با مقعد (مانند التهاب رکتوم) رخ میدهد. علل ایجاد شقاق مقعدی میتواند به دو دسته شایع ترین و نادرترین موارد تقسیم شدند :
شایع ترین علل شقاق مقعدی
- سندروم مدفوع انسدادی
- دیسکزی نوزاد
- اسهال مزمن و طولانی مدت
- زایمان سخت و دردناک
- اسهال و یبوست مزمن
- دفع مکرر مدفوع بزرگ یا سفت
- رابطه مقعدی
- فشار طولانی مدت هنگام دفع مدفوع
- تحریک شیمیایی
کمترین علل شقاق مقعدی
- بیماری های التهابی روده یا کرون
- سرطان مقعد
- اچ آی وی(HIV)
- سل و سیفلیس
- بثورات یا راش پوشک
- عفونت های مقاربتی
- هرپس سیمپلکس
- جراحی قبلی
به نقل از kingedwardvii.co.uk :
Anal fissure treatment depends on its severity and type. In some cases, changes in diet and rectal hygiene may be sufficient. In case of infection, it may be necessary to disinfect and take the necessary medicines. In more severe cases, fissure laser or fissure surgery may be needed for repair.
درمان شقاق مقعد بستگی به شدت و نوع آن دارد. در برخی موارد، تغییر در رژیم غذایی و بهداشت مقعد ممکن است کافی باشد. در صورت بروز عفونت، ممکن است نیاز به ضدعفونی و مصرف داروهای مورد نیاز ضروری باشد. در موارد شدیدتر، نیاز به لیزر شقاق یا عمل جراحی شقاق برای ترمیم ممکن است.
⚡ بیشتر بخوانید: هزینه درمان شقاق با لیزر
علائم شقاق مقعدی
شقاق مقعدی نیز به عنوان یک زخم باریک در قسمت های مختلف از مقعد در نظر گرفته میشود. بعضی از نشانه های این بیماری به شرح زیر است:
- درد هنگام و بعد از اجابت مزاج که میتواند تا چند ساعت طول بکشد .
- خونریزی خفیف و شدید
- درد و تورم
- احساس ناراحتی و تهوع
- خارش و سوزش در مقعد
- یک ترک قابل مشاهده در پوست اطراف مقعد
- یک توده کوچک بر روی پوست اطراف مقعد
- اسپاسم عضلات مقعد
- ترشحات بد بو
- تب
- درد شکم
- ناراحتی و تکرر در ادرار
در صورتی که هر کدام از نشانه های ناراحت کننده بالا را تجربه میکنید، با مشاوره از کلینیک مهنا درمان شوید.
درمان علائم ناشی از شقاق
مهم است بدانید که با تشخیص و درمان اولیه شقاق، نشانه های شما ممکن است کاهش یافته یا برطرف شوند. اما به هر حال، برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، بهتر است با یک دکتر متخصص شقاق مشورت کنید.
انواع شقاق
شقاق مقعد را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: حاد و مزمن.
- شقاق حاد: در این نوع، بافت پوستی خود به خود ترمیم پیدا کرده و عموماً بهبود می یابد. برخی از علل حاد شامل:
- رابطه مقعدی: ایجاد زخم رکتال بعد از رابطه مقعدی طبیعی بوده و معمولا به سرعت بهبود می یابد همچنین ممکن است به دلیل تروما، عفونت ها یا استفاده از ملین ها ایجاد شود.
- شقاق غیرعفونی: شکاف حاد در پوست مقعد که معلوم نیست چرا ایجاد میشود و معمولا به صورت خونریزی و درد همراه است.
- شقاق مزمن: در این نوع بافت پوستی در ناحیه مقعد قطع نشده و به بهبودی طولانی تری نیاز دارد. برخی از علل مزمن شامل:
- زخم مزمن ترمیم نشده: وقتی یک شقاق مقعد حاد بهبود نیافته یا بهبود موقتی رخ می دهد، ممکن است به مزمن ترمیم نشده اطلاق شود.
- عفونی مزمن: شقاق مقعد می تواند با عفونت های میکروبی مانند عفونت قارچی یا باکتریایی مرتبط باشد.
- بیماری های التهابی روده: بعضی بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرون و آلودگی مقعد می توانند به شقاق مقعد مزمن منجر شوند.
⚡ بیشتر بخوانید: عمل جراحی شقاق چگونه است؟
تشخیص شقاق داخلی و خارجی
مهم است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید تا دلایل و درمان برای شما بررسی شود. تایید تمام این موارد میتواند نسبت به تشخیص پزشک معالج شما، متغیر باشد. تشخیص شقاق در رکتوم عموماً توسط پزشک متخصص گوارش و پروتولوژی صورت می گیرد. پزشک ابتدا با پرسش درباره علائم و تاریخچه بیماریهای شما شروع کرده و سپس به بررسی فیزیکی می پردازد. در ادامه، امکان استفاده از تست ها و روشهای تشخیصی پیشرفته وجود دارد. در ادامه، به برخی از روش های رایج تشخیص شقاق مقعد و رکتوم می‌پردازم:
- بررسی فیزیکی: پزشک ممکن است با بررسی ناحیه مقعد و رکتوم با استفاده از ابزارهای خاص، مانند اندوسکوپی (وارد کردن یک لوله نازک با دوربین به داخل رکتوم)، بتواند تخمینی از وضعیت و شدت شقاق مقعد و رکتوم بدهد.
- تست های تشخیصی: پزشک ممکن است از تست ها و آزمایش ها را برای تایید تشخیص استفاده کند. برخی از آزمایشات معمول شامل آنوسکوپی (بررسی دقیق و بزرگنمایی رکتوم با استفاده از آنوسکوپ)
- بیوپسی : برداشتن نمونه کوچک بافت از منطقه آسیب دیده برای ارزیابی تحت میکروسکوپ
- سیگموئیدوسکوپی : بررسی قسمت آخری روده بزرگ به وسیله یک لوله با دوربین
- تصویر برداری: در برخی موارد، پزشک ممکن است از تصویربرداری مانند آندوسکوپی و کولونوسکوپی (بررسی کل روده بزرگ) استفاده کند تا نقاط ضعف و آسیب ها را دقیق تر تشخیص دهد.
اگر شک دارید که شما ممکن است زخم مقعد یا رکتوم داشته باشید، مهم است به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک متخصص میتواند تشخیص صحیح را بر اساس علائم، تاریخچه بیماری شما و استفاده از روشهای تشخیصی مناسب برای شما تعیین کند.بنابراین، توصیه می شود همواره با پزشک خود مشاوره کنید تا به شما راهنمایی کند و تشخیص نهایی را بر اساس شرایط شما قطعی کند.
درمان شقاق
شقاق مقعدی اغلب با درمان های خانگی مناسب و در عرض چند هفته میتواند بهبود یابد اما اگر بیشتر از ۷ / ۸ هفته طول بکشد از نوع وخیم است و باید توسط پزشک معالج تحت درمان قرار بگیرد. راه حل های زیادی برای بهبود این بیماری وجود دارد که به دو بخش درمان های خانگی و درمان های جراحی تقسیم میشود. در اینجا توضیح کوتاهی برای روشها ارائه می دهیم ولی برای توضیحات کامل تر میتوانید به مقاله روشهای درمان شقاق مراجعه کنید.
به نقل از my.clevelandclinic.org :
Most anal fissures heal within a few days to a few weeks. Chronic anal fissure lasts more than eight weeks. If you are being treated for a chronic anal fissure, it may take another six to 12 weeks for the treatment to take effect and for the fissure to finally heal.
بیشتر شقاق های مقعدی در عرض چند روز تا چند هفته بهبود می یابند. شقاق مزمن مقعد بیش از هشت هفته طول می کشد. اگر در حال درمان شقاق مزمن مقعدی هستید، ممکن است شش تا ۱۲ هفته دیگر طول بکشد تا درمان اثر کند و شقاق در نهایت بهبود یابد.
روش های درمانی خانگی
- افزایش مصرف فیبر و سبزیجات
- افزایش مصرف آب و مایعات
- نشستن در آب گرم
- استفاده از داروهای فشار خون
- استفاده از ژل هام نرم کننده
- داروهای مسکن و ملین
- تزریق بوتاکس
- پمادها موضعی
روش های درمانی جراحی
- جراحی اسفنکتروتومی داخلی
- درمان با لیزر
عوارض شقاق
بسیاری از شقاق های مقعدی ممکن است بعد از چند هفته خود به خود بهبود یابند اما اگر این بیماری وخیم باشد و به طور کامل و درست در طولانی مدت درمان نشود می تواند عوارضی را برای بیمار ایجاد کند. این عوارض عبارتند از :
- عدم بهبودی
- عود مجدد
- التهاب و عفونت
- خونریزی
- پارگی عضلات اطراف مقعد
- نهفتگی مدفوع
- تنگی مقعد
- فیستول مقعدی
پرسش و پاسخ درباره بیماری شقاق یا فیشر چیست
بیشتر زخم های مقعدی و رکتال با پیروی از عادات خوب از بین رفته و بهبود می یابند.
مقدار زیادی آب و فیبر مصرف کنید.
از خوردن غذاهایی مانند ذرت بو داده، آجیل یا چیپس تورتیلا خودداری کنید.
از غذاهای یبوست آور اجتناب کنید.
احساس تپش در زخم و اسپاسم مقعدی معمولاً به دنبال این اتفاق می افتد که ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت پس از دفع مدفوع طول بکشد. اگر فردی در حین و بعد از اجابت مزاج احساس ناراحتی نکند، ممکن است زخم در حال بهبودی باشد یا قبل از آن شقاق مقعدی از بین رفته باشد.
شقاق های متعدد و بزرگ، عمیق یا سطحی، یا زخم های خارج از خط وسط، غیر معمول در نظر گرفته می شوند. زخم غیر معمول ممکن است در اثر بدخیمی، شیمی درمانی، عفونت های مقاربتی، بیماری التهابی روده یا سایر آسیب ها ایجاد شود.
این زخم ها معمولا در طول ۶ هفته از بین میروند. زخم مقعدی که ۶ هفته یا بیشتر طول کشیده، شقاق مقعدی مزمن نامیده می شود. اینها در درمان های خانگی و دارویی شکست می خورند و به یک رویکرد تهاجمی تر مانند لیزر یا جراحی نیاز دارند.
اکثر بیماران بیشتر وجود زخم را هنگام دفع مدفوع احساس می کنند، اما این درد یا سوزش می تواند چند دقیقه تا چند ساعت بعد از دفع ادامه داشته باشد. بیماران این نوع زخم ها را تیز، پارگی، بریدن یا سوزاندن توصیف می کنند. برخی از افراد متوجه می شوند که درد به باسن، بالای ران یا کمر آنها تابیده می شود.
حرکات یوگا مانند:
۱٫ دانوراسانا. این تمرین که به عنوان حالت منحنی کمان نیز شناخته می شود، باید با دراز کشیدن صاف روی شکم انجام شود.
۲٫ تریکوناسانا. تمرین کششی
۳٫ مثلثی به بهبود حرکات روده و تنظیم هضم کمک می کند.
۴٫ ویپاریتا کارانی.
۵٫ ورزش لگن.
۶٫ پیاده روی.
عالی و مفید و مختصر بود
نشانه های شقاق بدخیم هم همیناست که نوشتین؟
سلام من همه علائم شقاق رو دارم چطوری باید درمانشون کنم
سلام آقای دکتر من سه سال زخم مقعد دارم هر یک ماه خونریزی میکرد خوب نشد ولی الان یبوست خونریزی ندارم خیلی درد شدید دارم چیکار کنم