گشادی مقعد به معنای باز شدن مقعد بیشتر از حد نرمال و عادی است که می تواند به دلایل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی، تغذیه نامناسب، نداشتن فعالیت بدنی، استفاده از داروهای خاص و یا برخی بیماری ها در ناحیه نشیمنگاهی رخ دهد. این وضعیت ممکن است با درد، خونریزی، تورم و سایر علائم ناراحت کننده همراه باشد. برای پیشگیری از گشادی مقعد، تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و مصرف آب کافی مهم است. در صورت بروز علائم گشادی مقعد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا درمان مناسب انجام شود.
در این مطلب از کلینیک مهنا به بررسی کامل این عارضه و مشکل خجالت آور می پردازیم.
گشادی مقعد چیست؟
سوراخ مقعد یک ماهیچه بسیار کوچک و فرضی در دیواره مقعد است که به دستگاه گوارش متصل است. گشاد شدن سوراخ مقعد به معنای افزایش اندازه و کشیدگی این ماهیچه می باشد که ممکن است به دلایل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی، تغذیه نامناسب، نداشتن فعالیت بدنی، استفاده از داروهای خاص و یا برخی بیماری‌ها رخ دهد. این وضعیت ممکن است با درد، خونریزی، تورم و سایر علائم ناراحت کننده همراه باشد. در اکثر مواقع شایع ترین دلیل گشادی مقعد رابطه مقعدی است.
دلایل گشادی مقعد
از آنجا که این عارضه خود به خود اتفاق نمی افتد، بسیاری از کارهای ارادی یا غیر ارادی خود فرد میتواند روی آن تاثیر بگذارد. دلایل گشاد شدن سوراخ مقعد میتواند شامل موارد زیر باشد:
بیماریهای مقعدی و شرایط پزشکی
برخی از شرایط پزشکی مانند التهابات، عفونت ها، آسیب های مکرر و غیره می توانند منجر به گشاد شدن سوراخ مقعد شوند. بیماری های مقعدی که باعث گشادی این ناحیه می شوند، شامل موارد زیر هستند:
- هموروئید یا بواسیر: این بیماری ناشی از تورم و التهاب رگ هایی است که در داخل و یا بیرون از مقعد قرار دارند. این بیماری باعث خونریزی، درد، سوزش و گاهی هم گشاد شدن مقعد می شود.
- فیستول: این بیماری ناشی از ایجاد یک تنگی در لوله گوارش است که باعث تشکیل یک پوسته باریک و عمیق در ناحیه مقعد می شود. این پوسته باعث خروج مایعات و مدفوع از طریق گشاد شده مقعد می شود.
- ترشحات مقعدی: این بیماری باعث ترشحات غیرطبیعی و بو دار در ناحیه مقعد شده که با عفونت ها، التهابات و آسیب های مختلف ممکن است رخ دهد.
- التهاب مقعد: این بیماری ناشی از التهاب و عفونت در ناحیه مقعد است که باعث درد، سوزش و خروج مایعات و مدفوع غیر طبیعی می شود.
- سرطان مقعد: بیماری سرطان ناشی از رشد غیرطبیعی سلول ها در ناحیه مقعد بوده که باعث درد، خروج خون و مدفوع غیرطبیعی می شود.
با توجه به شدت و نوع علائم، پزشک ممکن است از تست های تشخیصی مختلف مانند آنوسکوپی، رادیولوژی و آزمایشات خون استفاده کند تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود.
تروما
ضربه های مکرر به ناحیه مقعد و پیرامون آن ممکن است باعث گشاد شدن سوراخ مقعد شود. تروما (صدمه) و عارضه باز شدن رکتوم دو مسئله جداگانه هستند، اما ممکن است در برخی موارد با هم ترکیب شوند.
تروما مقعد ممکن است ناشی از ضربه، سقوط، تصادفات و یا آسیب دیدن در طول عمل جراحی باشد. این صدمات باعث آسیب به بافت های مقعد، رگ‌های خونی و عضلات مقعد شده که با درد، خونریزی و سوزش همراه است. در صورتی که صدمه شدید باشد، ممکن است منجر به گشادی مقعد شود.
گشادی مقعد نیز ناشی از ضعف عضلات مقعد است که باعث تخلیه ناکامل مایعات و مدفوع می‌شود. این بیماری ممکن است با درد، سوزش و خروج ترشحات بو دار همراه باشد. این عارضه معمولا به دلیل عواملی مانند پیری، باروری، زایمان، یبوست مزمن و یا شرایط پزشکی مانند دیابت و سایر بیماریهای عصبی رخ می دهد.
در هر دو مورد، درمان باید با توجه به شدت و نوع علائم انجام شود. در صورتی که تروما شدید باشد، باید به پزشک مراجعه کرده و درمان مناسب دریافت کنید. برای گشادی مقعد نیز ممکن است از روش های مانند تغییرات در رژیم غذایی، استفاده از داروها و یا جراحی استفاده شود.
کمبود فیبر
کمبود فیبر در رژیم غذایی باعث کاهش حجم مدفوع و افزایش فشار بر روی ناحیه مقعد می شود که ممکن است باعث گشاد شدن سوراخ مقعد شود. کمبود فیبر در رژیم غذایی می تواند یکی از عواملی باشد که باعث گشادی مقعد شود. فیبر به عنوان یک نوع غذایی که در مواد غذایی گیاهی وجود دارد، به حفظ سلامتی روده‌ها و جلوگیری از این عارضه کمک می کند. اگر شما کمبود فیبر در رژیم غذایی خود دارید، ممکن است مدفوع شما خشک و سفت شود و برای تخلیه آن نیاز به استفاده از فشار بیشتر در مقعد داشته باشید، که در نتیجه می تواند باعث این عارضه شود.
بنابراین، برای جلوگیری از گشادی مقعد، باید رژیم غذایی خود را با مصرف مناسب فیبر تغذیه کنید. مصرف مواد غذایی گندم کامل، حبوبات، سبزیجات، میوه‌ها و غلات به عنوان منابع فیبری میتواند به حفظ سلامت روده‌ها و جلوگیری از این عارضه کمک کند. همچنین، مصرف آب به میزان کافی نیز برای جلوگیری از خشک شدن مدفوع و تسهیل تخلیه آن بسیار مهم است. در صورتی که با مشکل گشادی مقعد مواجه هستید، بهتر است با پزشک خود در مورد رژیم غذایی و درمان مناسب صحبت کنید.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی مانند بارداری، پیش از پریود و در سنین مختلف ممکن است باعث گشاد شدن سوراخ مقعد شوند. همچنین تغییرات هورمونی نیز می تواند یکی از عواملی باشد که باعث گشادی مقعد شود. در زنان، تغییرات هورمونی در دوران بارداری، پریود، و سنین پس از یائسگی ممکن است باعث تغییرات در ترکیب مایعات بدن و عضلات مقعد شود که در نتیجه می تواند باعث گشادی مقعد شود.
همچنین، تغییرات هورمونی در برخی بیماری ها مانند دیابت، هیپرتیروئیدیسم، و هیپوگنادیسم نیز ممکن است باعث گشادی مقعد شوند.
برای جلوگیری از این عارضه به دلیل تغییرات هورمونی، بهتر است با پزشک خود در مورد درمان مناسب صحبت کنید. همچنین، رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم نیز می تواند به حفظ سلامت روده‌ها و جلوگیری از این عارضه کمک کند.
استفاده از مواد مخدر
استفاده از مواد مخدر مانند کوکائین و آمفتامین ممکن است باعث گشاد شدن سوراخ مقعد شود. استفاده از مواد مخدر میتواند باعث این عارضه شود. برخی از مواد مخدر مانند هروئین، کوکائین و متامفتامین ممکن است باعث تحریک روده‌ها شده و همچنین باعث تحریک رشد باکتری‌های ناخواسته در روده شوند. این عارضه باعث این عارضه و افزایش خطر عفونت های روده ای می شود.
استفاده از مواد مخدر همچنین ممکن است باعث کاهش کارایی عضلات روده شود و باعث ترسیم شدن مقعد شود. در نتیجه، افرادی که از مواد مخدر استفاده می‌کنند، باید به دنبال درمان مناسب برای ترک این عادت باشند تا بتوانند به جلوگیری از گشادی مقعد و افزایش خطر عفونت‌های روده ای بپردازند.
سابقه جراحی در ناحیه مقعد
تاریخچه جراحی در ناحیه نشیمنگاهی ممکن است باعث گشاد شدن سوراخ مقعد شود. در برخی موارد، جراحی ممکن است به عنوان یک راه حل برای درمان گشادی مقعد در نظر گرفته شود. این جراحی ها ممکن است شامل حذف قسمتی از روده باشد که باعث گشادی مقعد شده است، یا تنگ کردن مقعد با استفاده از پروتزهای خاص.
بسته به علت این مشکل، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد دهد که از جراحی خودداری کنید و به جای آن از روش های غیرجراحی مانند تغییر در رژیم غذایی، تمرینات ورزشی، داروهای تجویز شده و یا ترک مواد مخدر استفاده کنید.
به هر حال، قبل از تصمیم گیری درباره جراحی، بهتر است با پزشک خود در مورد مزایا و معایب این روش صحبت کنید و تمام گزینه‌های در دسترس را بررسی کنید.
بالا رفتن سن و سالخوردگی
با پیر شدن، عضلات ناحیه مقعد ضعیف تر می‌شوند و احتمال گشاد شدن سوراخ مقعد افزایش می‌یابد. کهولت سن می تواند یکی از عواملی باشد که باعث گشادی مقعد شود. با پیر شدن، عضلات و بافت‌های بدن نیز ضعیف تر می‌شوند و این میتواند منجر به این عارضه شود.
به علاوه، در سالمندان، ممکن است بیماری‌هایی مانند بیماری هموروئیدال، بیماری دیابت، بیماری های قلبی و عروقی و یا بیماری های مربوط به گوارش وجود داشته باشد که می تواند باعث گشادی مقعد شود.
با این حال، این عارضه ممکن است در هر سنی رخ دهد و نه تنها به کهولت سن بستگی دارد. در صورت بروز علائم گشادی، بهتر است به پزشک خود مراجعه کرده و تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
علائم و نشانه های گشاد شدن سوراخ مقعد
علائم گشاد شدن سوراخ مقعد شامل موارد زیر می شود:
- خونریزی از مقعد: خونریزی از مقعد یکی از علائم شایع گشاد شدن سوراخ مقعد است. این خونریزی ممکن است به صورت خفی یا قابل مشاهده باشد.
- درد و ناراحتی: درد و ناراحتی در ناحیه رکتوم و پیرامون آن، نشانه ای دیگر از این عارضه است.
- تورم و قرمزی: تورم و قرمزی در ناحیه مقعد و پیرامون آن،
- احساس خالی شدن ناقص مقعد: احساس خالی شدن ناقص رکتوم یکی دیگر از علائم گشاد شدن سوراخ است.
- تغییرات در الگوی دفع: تغییرات در الگوی دفع نیز ممکن است به علائم گشاد شدن سوراخ مقعد اشاره کند.
- اسهال: اسهال نیز ممکن است به علائم باز شدن بیش از حد رکتوم اشاره کند.
اگر شما هر یک از این علائم را تجربه می کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود.