سرطان کولون چه علائمی دارد و چگونه درمان می شود؟

سرطان کولون (روده بزرگ) سومین سرطان شایع دنیا شناخته شده و چیزی در حدود ۱۵ درصد از انواع سرطان ها را به خود اختصاص داده است. این سرطان دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در ایالات متحده ی آمریکاست و خبر بدتر اینکه متاسفانه شیوع آن در بین جوانان در سال های اخیر به شدت افزایش یافته است.

میزبان سرطان کولون سلول های روده ی بزرگ و رکتوم است و این یعنی باید نگاهی به رژیم غذایی و عادات و رفتارهای خود داشته باشیم. بررسی ها نشان داده است که بین این عارضه و سبک زندگی و تغذیه ی افراد رابطه ی معناداری وجود دارد و این یعنی می توان تا حدودی از بروز آن پیشگیری کرد.

❗ جهت جلوگیری از ابتلا به سرطان روده بزرگ مخصوصا کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به این عارضه را داشتند، حتما از غربالگری های سالانه غافل نباشند.

در برخی موارد ممکن است سرطان روده با بواسیر اشتباه گرفته شده یا علائمی مشابه ایجاد کند. سرطان روده بزرگ مانند هموروئید می تواند باعث خونریزی مقعدی شود، اما خونریزی معمولاً پایدارتر است و ممکن است رنگ خون تیره تر باشد. علاوه بر این، سرطان روده بزرگ می تواند علائم دیگری را ایجاد کند که به طور کلی با هموروئید مرتبط نیستند، مانند: درد شکم، گرفتگی یا گاز.

بیشتر بخوانید: روشهای درمان بواسیر

سرطان روده بزرگ چیست؟

سرطان کولون (CRC) که با نام سرطان روده ی بزرگ و سرطان رکتوم هم شناخته می شود بافت های روده بزرگ و قسمت‌های انتهایی آن را درگیر خود می کند. این بیماری زمانی آغاز می شود که روند رشد و تکثیر سلول های بافت روده از حالت طبیعی و نرمال خود خارج شده و با رشد بیش از اندازه ی آنها توده ای از سلول های خوش خیم در روده ی بزرگ یا رکتوم ایجاد می شود که همان پولیپ ها هستند. سرطان روده از نوع سرطان های گوارش و کلورکتال به حساب می آیند.

در این شرایط ممکن است این توده ی سلولی حالت خوش خیم بودن خود را حفظ کند و یا تبدیل به توده ی بدخیم شود و این آغاز سرطانی شدن سلول هاست.

این بیماری هم تمایلات ژنتیکی و وراثتی دارد و هم می تواند در اثر شرایط محیطی و نوع سبک زندگی به وجود بیاید.

به هر حال الگوی مشخصی برای علت این تغییر رفتار در سلول های روده شناخته نشده است ولی مشخص شده است که افراد در سال های بعد از ۴۰ زندگی خود در برابر حمله ی سرطان کولون آسیب پذیرترند و در صورت ابتلای یک نفر از بستگان درجه اول یا دوم به این بیماری خطر حمله ی این بیماری ۲ تا ۳ برابر افزایش می یابد.

ضمن اینکه بیشترین تعداد افراد مبتلا به سرطان کولون در میان افرادی مشاهده می شود که با زندگی شهری و ماشینی بیشتر درگیر هستند. این شاید نمای خوبی از این بیماری را به ما نشان دهد که علت تغییر رفتار سلول ها از کجا می تواند نشات بگیرد.

علائم سرطان کولون

در اولین مرحله این بیماری همه چیز آرام و بی سر و صدا پیش می رود. اولین زنگ خطر این بیماری با تغییر شکل مدفوع و به شکل خونریزی حین دفع خود را نشان می دهد. این خونریزی با خونریزی های ناشی از بواسیر یا هموروئید کاملا متفاوت ست.
با پیشرفت سرطان کولون علائم و نشانه های زیر به وجود می آیند:

• تغییر محسوس در عادات اجابت مزاج به شکل اسهال و یبوست مداوم و دوره ای
• وجود خون در مدفوع به شکل خون روشن یا خون تیره
• احساس تخلیه ی ناقص مدفوع پس از هر بار اجابت مزاج
• احساس درد و دل پیچه در قسمت های مختلف شکم
• نفخ شکم
• کاهش وزن ناگهانی
• ضعف و خستگی شدید
• حالت تهوع و استفراغ
• باریک شدن غیر طبیعی مدفوع
• احساس درد و ناراحتی هنگام اجابت مزاج
• کم خونی و فقر آهن
• یرقان و زردی پوست و چشم
• بی اشتهایی

چه کسانی در معرض ابتلا به سرطان روده هستند؟

فاکتورهای متعددی وجود دارد که بتوانیم گروه های پرخطر را در برابر سرطان کولون دسته بندی و مشخص کنیم. همه ی ما به نحوی در برابر خطر این بیماری قرار داریم و نمی توانیم به طور قطعی مشخص کنیم که به سراغ کدام یک از ما خواهد آمد ولی بر اساس قوی ترین تئوری ها افزاد زیر در گروه پرخطر و آسیب پذیر در برابر این بیماری قرار می گیرند.

• افرادی که در خانواده ی درجه ۱ و ۲ خود سابقه ی سرطان روده دارند می توانند حامل ژن خطرناک باشند.
• افرادی که DNA و ژن های آنها بنا بر علل متعددی مخدوش و صدمه دیده است.
• افرادی که به پولیپ روده مبتلا هستند.
• افرادی که در سنین بالای ۴۰ زندگی خود به سر می برند.
• افرادی که در زندگی خود رژیم های غذایی غلط و پرخطری داشته اند.مثل استفاده ی مداوم از غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس، فست فود ها ، گوشت قرمز، غذاهای بدون فیبر ، روغن گیاهی تصفیه شده و عدم استفاده ی کافی از میوه ها و سبزیجات در طول روز.
• افرادی که به چاقی و اضافه وزن مبتلا هستند.
• افرادی که در طول روز تحرک کافی ندارند و ورزش نمی کنند.
• افرادی که بیش از اندازه از نوشیدنی های الکلی استفاده می کنند.
• افرادی که از دخانیات و سیگار استفاده می کنند.
• افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند.
• افرادی که سابقه ی بیماری التهابی روده همچون کرون روده یا کولیت اولسراتیو داشته اند.
• افرادی که به سایر انواع سرطان ها مبتلا بوده و تحت پرتودرمانی قرار گرفته اند.
• افرادی که دارای نژاد آمریکایی آفریقایی هستند.

سرطان کولون چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک در اولین مرحله به سراغ سوابق پزشکی بیمار می‌رود و با بررسی سابقه‌ی سرطان کولون در اطرافیان بیمار تشخیص های پزشکی خود را برایاین عارضه آغاز می نماید.

پزشک با معاینه ی بالینی بیمار و بررسی ظاهری معده ، شکم و مقعد بیمار می تواند تا حدی تغییرات محسوس را تشخیص دهد.سپس برای بررسی های دقیق تر از روش های زیر استفاده می کند و با یک بررسی جامع و همراه با رد سایر موارد سرطان کولون را تشخیص می دهد.

• آزمایش خون می تواند اطلاعات زیادی از وضعیت سلامتی و برخی پروتئین های بدن بیمار نشان دهد.
• آزمایش دیجیتال کولون (DRE) که به تشخیص تومورهای بزرگ و قابل لمس روده کمک می کند.
• آزمایش وجود لخته ی خون در مدفوع کمک زیادی به تشخیص سرطان کولون می نماید.
• کولونوسکوپی که با وارد کردن لوله ای نازک و انعطاف پذیر از طریق مقعد می توان وضعیت بافت های مختلف دیواره ی رکتوم و روده ی بزرگ را به طور کامل مشاهده و ارزیابی کرد و اگر نیازی به بیوپسی ( نمونه برداری از بافت های مشکوک ) بود در حین آن به راحتی انجام داد.
• کولونوگرافی که به شکل سی تی اسکن از بافت های روده و شکمی صورت می گیرد و برای تشخیص سرطان کولون یکی از دقیق ترین روش هاست.
• پروکتوسکوپی که با کمک دستگاه مخصوصی از طریق مقعد می توان تمامی قسمت های رکتوم و روده ی بزرگ را مشاهده کرد و به وجود بافت های مشکوک پی برد.
• مشاوره ی ژنتیک برای بررسی ژن های خطرآفرین و مشکوک هم می تواند برای تکمیل بررسی ها و ارزیابی ها انجام پذیرد.

مراحل سرطان کولون

• مرحله ی ۰

در این مرحله سرطان کولون در خفیف ترین و ابتدایی ترین شکل خود قرار گرفته است و هنوز سلول های سرطانی به دیواره ی های کولون و رکتوم نفوذ نکرده اند. تشخیص این مرحله بسیار دشوار است ولی بیشترین شانس درمان به این مرحله باز می گردد.

• مرحله ی ۱

در این مرحله سلول های سرطانی به پوشش سطحی و دیواره های روده ی بزرگ و رکتوم رسوخ کرده اند و خارج از دیواره ی روده ی بزرگ در حال گسترش هستند.

• مرحله ی ۲

در این مرحله تمامی قسمت های دیواره ی روده ی بزرگ و رکتوم هدف سلول های سرطانی قرار گرفته اند ولی هنوز اثری از سلول های سرطانی در خون مشاهده نمی شود و سرطان به سیستم لنفاوی بدن حمله نکرده است.

• مرحله ی ۳

در این مرحله سرطان کولون از طریق جریان خون به گره های لنفاوی می رسد ولی در بخش لنفاوی بدن سیستمی وجود دارد که می تواند به حذف سموم و عوامل بیماری زا کمک کند و از نفوذ بیماری به سایر قسمت های بدن جلوگیری نماید.

• مرحله ی ۴

پیشرفته ترین و خطرناک ترین مرحله ی این بیماری است که گره‌های لنفاوی به طور کامل آلوده شده اند و با متاستاز سرطان به سایر قسمت های بدن تمامی سلول ها درگیر سرطان شده اند. درمان این مرحله از بیماری بسیار مشکل و پیچیده است و متاسفانه بیمار شانس کمی برای درمان و زنده ماندن دارد.

روش های درمان سرطان کولون

این عارضه تا حد زیادی قابل درمان است، به این شرط که در مراحل اولیه آن تشخیص داده شود. در غیر این صورت خطر پیشرفت سرطان و رسوخ آن به بافت های بدن می تواند شانس موفقیت درمان را کاهش دهد و طول عمر بیمار را تحت تاثیر خود قرار می دهد.

طیف وسیعی از انواع روش های درمانی برای درمان سرطان کولون وجود دارد. پزشک قبل از انتخاب روش درمانی مناسب با بررسی های پزشکی ابتدا مرحله ی بیماری و میزان پیشرفت سرطان را در بدن فرد ارزیابی می کند و با توجه به شرایط و وضعیت عمومی بیمار، سن، مرحله ی سرطان و علائم بیماری یکی از روش های درمانی زیر را انتخاب می نماید.

عمل جراحی که با برداشتن پولیپ ها و خارج کردن بافت های آسیب دیده و سرطانی از بدن بیمار می تواند تا حد زیادی به درمان این بیماری کمک کند و از پیشرفت آن جلوگیری نماید.

پرتو درمانی که برای از بین بردن پولیپ های کوچک و بافت های سرطانی در مراحل اولیه ی بیماری و قبل از پیشرفت آن موثر است.
شیمی درمانی زمانی انتخاب می شود که سلول های سرطانی در سطح وسیع تری از بدن گسترش پیدا کرده اند . برای نابودی و از بین بردن آنها یکی از بهترین روش هاست.

ایمنی درمانی یا ایمونوتراپی که با تخریب و سرکوب سیستم ایمنی بدن برای درمان برخی سرطان ها توانسته نتایج خوبی را نشان دهد ولی در حد یک روش آزمایشی است و تاثیر آن بر درمان سرطان کولون نیاز به بررسی های بیشتری دارد.