خشکی مقعدی وضعیتی است که ناحیه اطراف پوست مقعد حالت خشک یا پوسته پوسته پیدا میکند. این وضعیت به علل مختلفی دارد و در صورت رعایت نکردن بعضی موارد بهداشتی به وجود می آید. در این شرایط بیشترین چیزی که احساس میکنید سوزش و خارش در ناحیه مقعد است که اگر به موقع رسیدگی نشود عوارض بدتری خواهد داشت.
علت خشکی مقعد
این وضعیت ممکن است مقداری ناراحت کننده باشد و در هر سنی و افرادی چه پیر ، جوان و نوزاد ممکن است ایجاد شود. دلایل زیادی برای ایجاد این عارضه وجود دارد از رژیم غذایی نامناسب تا انواع بیماری های مقعد ممکن باعث بروز خشکی مقعد شود. برای درمان بهتر اول با علل ایجاد خشکی در مقعد آشنا شوید که عبارتند از :
- عدم رعایت اصول بهداشتی : استفاده زیاد از آب گرم ، شستشوی زیاد یا کم و خشک یا تمیز نکردن درست مقعد بعد از اجابت مزاج باعث تحریک و خشکی مقعد میشود.
- استفاده از وسایل بهداشتی نامناسب : استفاده از صابون های خشن ، دستمال توالت زبر و سایر محصولات شیمیایی نامناسب پوست مقعد را تحریک میکند.
- لوازم آرایش و بهداشتی : در صورت استفاده زیاد از پودرهای معطر ، دستمال مرطوب برای تمیز کردن ، لوسیون ها ، کرم ها ، پمادها یا سایر محصولات در ناحیه مقعد ممکن است حساسیت بیش از حد رخ دهد و باعث پوسته پوسته شدن یا خشکی مقعد شما شود.
- کم آبی بدن : از مهم ترین دلایل خشکی مقعد میتوان به کم آبی اشاره کرد. هنگامی که به اندازه کافی آب و مایعات روزانه مصرف نشود بدن دچار کم آبی شده و سطح رطوبت کاهش پیدا میکند. در این شرایط باعث بروز خشکی پوست مخصوصا در ناحیه مقعد میشود.
- رژیم غذایی ناسالم : بعضی از غذاها تاثیری زیادی بر روی دستگاه گوارش و بدن دارد . مصرف نکردن غذاهای دارای فیبر، نوشیدن مایعات کافئین دار ، غذاهای تند و الکل بعضی از مواردی هستند که موجب کم آبی بدن و اختلال در دستگاه گوارش می شود و دفع مدفوع را سخت میکند که دراین شرایط ممکن است یبوست یا اسهال رخ دهد. فشار زیاد برای دفع مدفوع ناحیه مقعد را تحریک میکند و باعث ایجاد خشکی مقعد میشود.
- بیماری های پوستی : بیماری های پوستی زیادی وجود دارد که در بدن اختلال و پوست را تحریک میکنند و باعث بروز خشکی مقعد میشوند. بیماری هایی مانند اگزما ، پسوریازیس ، درماتیت ایدیوپاتیک ، گال یا بثورات باعث تحریک و التهاب پوست و در نتیجه باعث ایجاد این عارضه میشود.
- حساسیت و عوارض جانبی داروها : بعضی از داروها عوارض جانبی و آلرژیک زیادی ممکن است ایجاد کنند. داروهایی مانند آنتی هیستامین ها و دیورتیکولیت ها ، داروهای شیمی درمانی و داروهای ضد افسردگی موجب کم آبی و کاهش رطوبت بدن شده که در نتیجه منجر به خشکی مقعد میشود.
- افزایش سن : بالا رفتن سن هم تا حدی در خشکی تاثیر دارد زیرا پوست افراد مسن نازک تر ، ضعیف تر و خاصیت رطوبت کمتری دارد و برای جلوگیری از خشک باید مراقبت های پوستی روزانه انجام دهند.
- اختلالات سیستم خودایمنی بدن : برخی از بیماری ها که خود ایمنی هستند مانند سلیاک یا پسوریازیس تناسلی می توانند پوست را تحریک میکنند و منجر به خشکی پوست مخصوصا در ناحیه مقعد شوند.
- بیماری های مقعدی : بیماری های مقعدی همانطور که از نامش پیداست بر روی ناحیه مقعد تاثیر میگذارند. بیماری هایی مانند فیستول ، شقاق و هموروئید (بواسیر) عارضه هایی هستند که موجب تحریک ، التهاب و خشکی ناحیه مقعد میشوند.
- عفونت و قارچ ها : بعضی از عفونت های قارچی و باکتریایی پوست مانند کاندیدیازیس که موجب ناراحتی و خشکی مقعد میشود.
- شرایط سیستمیک بدن : برخی از بیماری ها وجود دارنند که باعث بروز اختلال در کل بدن میشوند و یکی از این عوارض ها خشکی مقعد است. بعضی از این بیماری ها دیابت ، بیماری کبد ، مشکلات تیروئید ، کم خونی ، سرطان و بیماری های خود ایمنی هستند.
درمان خشکی مقعد
اگر دچار خشکی مقعد شدید نگران نباشد زیرا روش های زیاد برای درمان خشکی ناحیه مقعد وجود دارد. با رعایت کردن و اجتناب از انجام بعضی موارد می توانید برای همیشه این عارضه را درمان کنید. همچنین در بعضی موارد می توانید از یک متخصص هم مشاوره بگیرید. این روش ها عبارتند از :
رعایت اصول بهداشتی
یکی از مهم ترین عوامل ایجاد خشکی استفاده نادرست از وسایل و اصول بهداشتی است. باید از هرگونه کاری که مقعد شما را تحریک میکند اجتناب کنید. بعضی از راهکار های بهداشتی که از بروز خشکی جلوگیری میکند به شرح زیر است :
- بعد از اجابت مزاج به آرامی ناحیه مقعد را تمیز کنید.
- حتما بعد از دفع مدفوع ناحیه مقعدی خود را کامل خشک کنید.
- از شستشوی بیش از حد این ناحیه اجتناب کنید.
- حتما برای شستشوی ناحیه مقعد به جای آب گرم از آب ولرم استفاده کنید تا اون ناحیه پوست تحریک نشود .
- برای تمیز کردن بعد از اجابت مزاج میتوانید از دستمال مرطوب یا دستمال توالت نمدار استفاده کنید.
- به هیچ وجه از وسایل بهداشتی مانند صابون ها ، پاک کننده های زبر ، پودرهای معطر و لوسیون ها برای تمیز کردن زیاد مصرف نکنید زیرا باعث تحریک میشود.
هیدراته نگه داشتن بدن
از مهمترین عوامل درمان خشکی مقعد مصرف زیاد روزانه آب و مایعات است و اگر بدن شما به اندازه کافی آب دریافت کند سیستم گوارش و دفع مدفوع بهتر انجام میشود . همچنین باید از مصرف نوشیدنی های الکلی و کافئین دار اجتناب کنید زیرا آب بدن را بسیار کم میکند. برای هیدراته نگه داشتن بدن می توانید روزانه مواد غذایی که بسیار آبرسان هستنند مانند کرفس ، خیار ، هندوانه ، پرتقال ، اسفناج و سایر سبزیجات را مصرف کنید.
رژیم غذایی سالم و مناسب
رژیم غذایی از مهم ترین موارد مفید در درمان خشکی مقعد است. شما کوکترین مواد غذایی که مصرف میکنید میتواند بر روی سیستم گوارش و بدن شما تاثیر زیادی داشته باشد. داشتن یک رژیم غذایی سالم با داشتن یک سیستم گوارش سالم کاملا برابر است. برای داشتن یک رژیم غذایی میتوانید موارد زیر را رعایت کنید :
- اضافه کردن مقداری فیبر به رژیم غذایی شما کمک میکند تا هضم غذا و حرکات روده شما بهتر باشد. همچنین از یبوست جلوگیری و دفع مدفوع را راحت تر میکند.
- برای تامین فیبر بدن میتوانید از مکمل هایی مانند پسیلیوم ، متیل سلولز و پلی کربوفیل استفاده کنید.
- تا جایی که میتوانید نوشیدنی های الکلی ، کافئین دار و نوشیدنی هایی که قند بالایی دارند را از رژیم خود حذف کنید.
- در رژیم ، مواد غذایی که میتواند مواد مغذی و ویتامین های بدن شما را تامین کند را قرار دهید. بدن شما به ویتامین هایی مانند ویتامین E ، ویتامین C ، ویتامین A، ویتامین B ، اسید های چرب امگا و روی نیاز دارد.
- تا جایی که میتوانید از مصرف نوشیدنی ها و فرآورده های قندی و شیرین که موجب التهاب و افزایش بیماری های دیابتی میشود اجتناب کنید.
- برخی غذاها و مواد غذایی هستند که با مصرف آنها دچار حساسیت و آلرژی می شوید. سعی کنید مواردی که به آن آلرژی دارید را بشناسید و از مصرف خودداری کنید. آلرژی به طور کامل بدن شما را دچار اختلال میکند و باعث ایجاد خشکی میشود.
وسایل آرایشی و بهداشتی برند
یکی از دلایل که سبب خشکی مقعد میشود استفاده از وسایل آرایشی و بهداشتی فیک و ناشناخته است که از شیمیایی و ناسالم شده است. ناحیه مقعد یکی از حساس ترین نقاط بدن است که برای شستشو و تمیزی باید از وسایل بهداشتی سالم مانند شامپو و صابون ها برند استفاده کنید تا از آسیب زدن و خشکی پوست جلوگیری شود.
کرم های مرطوب کننده
برای اینکه مطمئن شوید دچار خشکی در ناحیه مقعد نمیشوید در بعضی مواقع می توانید از کرم های مرطوب کننده یا لوسیون های کاملا طبیعی و بدون رایحه برای مرطوب و نرم نگه داشتن ناحیه مقعد استفاده کنید. این کار از خشکی جلوگیری و باعث آبرسانی به پوست مقعد شما میشود.
استفاده از لباس های مناسب
بهتر است به جای استفاده از لباس های تنگ و چسبون برای راحتی از لباس یا لباس زیر های گشاد و سایز بزرگتر استفاده کنید. همچنین بهتر است به جنس لباس های خود هم توجه کنید. لباس هایی با جنس نخ پنبه بهترین گزینه برای شماست که بسیار راحت تر از لباس زیرها با جنس پلاستیکی است.
درمان دارویی و پزشکی
همانطور که در بالاتر شرح دادیم یکی از دلایل ایجاد خشکی مقعد وجود بیماری هایی مانند پسوریازیس ، اگزما ، فیستول ، بواسیر و شقاق میتواند باشد. اگر فکر میکنید به هر یک از این عارضه ها دچار هستید برای درمان کامل بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا نسبت به بیماری که دارید درمان های دارویی مناسبی تجویز کند.
پماد برای درمان خشکی مقعد
یکی از مناسب ترین گزینه ها برای درمان خشکی مقعد میتواند استفاده از پماد های موضعی بدون نسخه باشد که به راحتی میتوانید از داروخانه ها تهیه کنید. پماد های هیدروکورتیزون یکی از پماد های بدون نسخه است برای کاهش التهاب ، خارش و خشکی پوست مقعد مناسب است. همچنین باید این پماد را با توجه به طریقه مصرف آن استفاده کنید.
پیشگیری از ایجاد خشکی مقعد
با انجام بعضی موارد میتوانید از ایجاد خشکی در ناحیه مقعد جلوگیری کنید :
- به مقدار کافی روزانه آب مصرف کنید.
- رژیم غذایی مناسبی داشته باشید که باعث تحریک مقعد نشود. از مصرف مواردی مانند غذای های تند و فلفلی ، شیر ، الکل ، نوشیدنی های شیرین و کافئین دار بیش از حد و نوشیدنی های گازدار اجتناب کنید و به مقدار کافی روزانه فیبر بخورید.
- به بهداشت مقعد خود بسیار توجه کنید و حتما بعد اجابت مزاج مقعد را با آب تمیز و ولرم شستشو دهید.
- از مصرف لوسین ، صابون ، پودر و اسپری های نامناسب برای ناحیه مقعد اجتناب کنید.