اسهال چیست؟ علت اسهال، انواع و روش های درمان آن

هنگامی که به بیماری اسهال مبتلا می شوید مدفوع فرد شکل آبکی ، رقیق و بسیار شل به خود می گیرد به طوری که چندین بار در طول روز به دستشویی نیاز پیدا می کند و این شرایط می تواند تا ۲ الی ۳ روز ادامه داشته باشد.

همه ی ما در طول زندگی خود با چنین وضعیتی مواجه شده ایم. این بیماری یکی از شایع ترین مشکلات گوارشی است که باعث می شود روده های شما آب بیشتری از بدن جذب کنند و دفع نمایند در نتیجه بدن شما در شرایط دهیدراته شدن و کم آبی قرار می گیرد. چنین وضعیت برای سلامتی ارگان های مختلف بدن بسیار خطرناک است و می تواند فرد را در معرض شرایط خطرناکی قرار دهد و سلامتی او را تهدید کند.

در حال حاضر سالیانه به طور متوسط ۵۲۵۰۰۰ نفر در اثر ابتلا به این عارضه جان خود را از دست می دهند. عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم دلیل اصلی این موضوع شناخته شده است. به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی برنامه ی ویژه ای هر ساله برای مقابله با این موضوع در نظر می گیرد.

علت ابتلا به اسهال چیست؟

بیشترین موارد علت این بیماری از جمله اسهال کودکان در اثر ابتلا به عفونت هاست. میکروارگانیسمهایی مانند انگل ها ، ویروس ها و باکتری ها می توانند از طرق مختلفی مثل آب و غذاهای آلوده به بدن ما وارد شوند و سیستم دستگاه گوارش را مختل کنند. با شناسایی این عوامل توسط سیستم ایمنی بدن واکنش دفاعی بدن علیه آنها آغاز می گردد و در حقیقت  این عارضه پاسخ طبیعی بدن در چنین شرایطی است. به همین دلیل ممکن است اسهال با تب همراه باشد.

علاوه بر عفونت ها عوامل دیگری هم وجود دارند که به عنوان زمینه ساز و علت اسهال شناخته شده اند.

• حساسیت به برخی غذاها و خوراکی ها
• پرکاری تیروئید
• پرتودرمانی
• عوارض ناشی از مصرف برخی داروها
• بیماری های روده مانند کرون
• بیماری های گوارشی
• سرطان
• سندروم روده ی تحریک پذیر
• دیابت
• دویدن
• استرس
• سوءجذب
• مصرف مشروبات الکلی
• مصرف بیش از اندازه ی ملین ها
• انجام عمل جراحی در دستگاه گوارش

بیشتر بخوانید: علائم انگلها در بزرگسالان و کودکان چیست؟ + انواع انگل

نشانه ها و علائم اسهال

این بیماری علائم مشخص و واضحی دارد. علائم آن را از روی شدت و پیشرفت آن می توان در ۲ دسته ی اسهال بدون عارضه و بغرنج تقسیم بندی کرد. این عارضه بغرنج علائم شدیدتر و خطرناک تری دارد و می تواند زنگ خطری از وجود مشکلات جدی تر در دستگاه گوارش باشد.
اسهال بدون عارضه که با نام اسهال استفراغ هم ممکن است شنیده باشید یک دوره ی طبیعی ۲ الی ۳ روزه دارد که بدون هیچ عارضه ای به پایان می رسد.

اسهال بدون عارضه با علائم و نشانه های زیر همراه است:

• مدفوع شل و آبکی
• تهوع و استفراغ
• احساس نفخ و دلپیچه
• نیاز مکرر به دفع مدفوع
• گرفتگی عضلات شکمی
• ضعف

اسهال بغرنج علائمی مشابه با اسهال خونی دارد. این شکل از این عارضه می تواند مدت زمان بیشتری ادامه پیدا کند و بدن را در برابر تهدیدات شدیدی قرار دهد.اسهال بغرنج علاوه بر علائم بالا، نشانه های زیر را هم به همراه دارد:

• مشاهده ی خون، مخاط و مواد غذایی در زمان دفع
• کاهش وزن شدید و ناگهانی
• تب

عمل در ناحیه مقعدی مانند جراحی شقاق یا جراحی بواسیر و جراحی فیستول مقعدی میتواند به ناحیه مقعدی به اندازه ای آسیب زده که بیمار دچار بی اختیاری مدفوع شود. در نتیجه ممکن است حس کند به اسهال مبتلا شده در صورتی که اینطور نیست و او دچار گشادی مقعد شده است.

انواع اسهال

این بیماری می تواند تحت شرایط مختلفی در بدن به وجود بیاید. مکانیسم عمل روده ها در تمامی موارد اسهال به یک شکل نیست به همین دلیل پزشکان انواع مختلف اسهال را به شکل زیر دسته بندی کرده اند.

• اسهال اسمزی در شرایطی ایجاد می شود که به علت وجود ماده ای خاص درون روده ها آب بدن به طرف روده ها کشیده می شود و در نتیجه این مشکل به وجود می آید. آبنبات های رژیمی و آدامس ها چنین خاصیتی دارند.
• اسهال ترشحی در مواقعی به وجود می آید که به صورت غیر طبیعی و در اثر عوامل ناشناخته بدن آب خود را وارد روده ها می کند و در نتیجه فرد به اسهال مبتلا می شود. عفونت ها، عوارض ناشی از مصرف برخی داروها و برخی بیماری ها می توانند منجر به ایجاد چنین وضعیتی از این بیماری شوند.
• اسهال اگزوداتیو زمانی ایجاد می شود که به علت وجود برخی بیماری ها مثل کرون روده یا کولیت اولسراتیو، اسهال همراه با علائمی مثل چرک و خون مشاهده می گردد.

بیشتر بخوانید: دوش مقعدی چیست و چگونه انجام میشود؟ + عوارض شستشو مقعد

درمان بیماری اسهال

برای درمان این عارضه اولین قدم جبران کم آبی و املاح از دست رفته ی بدن است. چون بزرگترین تهدید این عارضه می تواند از طریق همین موضوع آغاز شود.

به همین دلیل روش های ساده و طبیعی زیادی برای درمان آن وجود دارد که به کمک آنها حتی بدون نیاز به پزشک می توان به آن خاتمه داد.
اسهال اگر در اثر یک عفونت ساده باشد دوره ی خاص خود را دارد و بدون هیچگونه عوارض خاصی به پایان می رسد.

مهم ترین نکته در درمان این بیماری توجه به آب و املاح از دست رفته ی بدن است.

فراموش نکنید که در چنین شرایطی باید در طول روز حداقل ۱۰ لیوان آب به همراه مایعات فراوان بنوشید و استراحت کافی داشته باشید تا بدن شما سریع تر به شرایط عادی بازگردد.

درمان خانگی اسهال

درمان خانگی اسهال یکی از بهترین و سالم تری روش ها برای درمان این عارضه است که در بیشتر موارد هم می توان پاسخ های موفقیت آمیزی از آن گرفت که به مراتب از درمان های دارویی کم خطر تر و بدون عارضه تر هستند.

• مصرف ۲ کاسه ماست در روز
• موز رسیده
• نوشیدن ترکیبی از ۱ قاشق غذاخوری سرکه ی سیب و ۱ لیوان آب
• کره ی بادام زمینی
• نوشیدن ۱ لیوان آب نارگیل در روز
• کته ماست
• مصرف کدو حلوایی
• نوشیدن شیر سویا
• تهیه ی محلول ors خانگی

درمان گیاهی اسهال

درمان گیاهی این بیماری بر پایه ی طب سنتی تعریف شده است. روش هایی کاملا طبیعی و موثر که می توانند به بهبود وضعیت  این مشکل کمک کنند. از موثرترین روش های درمان گیاهی اسهال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دمنوش گیاهی بابونه
• چای سبز
• مصرف جودوسر
• بلوبری
• سیر
• آناناس

درمان دارویی اسهال

اگر شرایط  این عارضه شما وخیم است و بدن شما توانایی مقابله با علائم آن را ندارد می توانید با مصرف قرص در مدت زمانی سریعتر به درمان این عارضه خود کمک کنید.
از جمله داروهای موثر و قرص اسهال که می توانید در زمان ابتلا به  این بیماری از آنها کمک بگیرید به شرح زیر می باشند:

• لوپرامید
• دیفنوکسیلات
• هیوسین
• دی سیکلومین
• بیسموت ساب سیترات
• بلادونا پی بی

روشهای پیشگیری از ابتلا

این عارضه خطرناک نیست اما اگر به حالت مزمن تبدیل شود، میتواند برای گذراندن روزهای زندگی سخت باشد. برخی از روش‌ های پیشگیری از ابتلا به اسهال عبارتند از:

• شستن دست‌ها: قبل از خوردن غذا، بعد از استفاده از دستشویی و بعد از تماس با حیوانات حتما دست های خود را بشویید.
• مصرف آب و غذای سالم: غذاهای ناپخته و آب آلوده می‌توانند منبع انتقال عفونت باشند.
• مصرف مواد ضدعفونی کننده: مصرف مواد ضدعفونی کننده مانند الکل یا آب‌ لیمو می‌تواند به بهتر شستن دست‌ها کمک کند.
• ممنوعیت تماس با حیوانات بیمار: حیوانات بیمار می‌توانند منبع انتقال عفونت باشند.
• جلوگیری از تماس با فضای عمومی آلوده: فضای عمومی آلوده می‌تواند منبع انتقال عفونت باشد.
• تزریق واکسن‌ های مناسب: واکسن‌هایی برای پیشگیری از برخی از عفونت‌های مانند کولرا و سالمونلا وجود دارد.
• مصرف پروبیوتیک: مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند به بهبود و تقویت سیستم گوارشی کمک کند و ریسک ابتلا به اسهال را کاهش دهد.