آندوسکوپی معده و روده روشی است که برای معاینه بصری دستگاه گوارش فوقانی توسط یک دوربین ریز در انتهای یک لوله طولانی و انعطاف پذیر انجام می شود. متخصص بیماری های دستگاه گوارش (متخصص گوارش) برای تشخیص و گاهی اوقات برای درمان شرایطی که بر مری ، معده و روده کوچک (اثنی عشر) تأثیر دارد، از این روش استفاده می کند. ممکن است آندوسکوپی فوقانی در مطب پزشک، مرکز جراحی سرپایی یا بیمارستان انجام شود.
آندوسکوپی معده به طور کلی خطرات کمی دارد و در اغلب موارد بسیار ایمن است. با این حال، برخی از عوارض جانبی ممکن است شامل خونریزی، نفخ، تب، درد شدید در ناحیه شکم و عفونت باشند. این عوارض در صورت وجود نادر به نظر می‌رسند.
در صورتی که به دلایل پزشکی نمی‌توانید آندوسکوپی معده را انجام دهید، بهتر است با پزشک خود درباره روش های دیگری که می توانند برای تشخیص بیماری های معده استفاده شوند، مشورت کنید.
آندوسکوپی چیست؟
آندوسکوپی فوقانی برای تشخیص و بعضاً درمان شرایطی که بر قسمت بالای دستگاه گوارش از جمله مری، معده و روده کوچک (اثنی عشر)، تأثیر می گذارد، استفاده می شود. ممکن است پزشک با اهداف مختلفی از این روش استفاده نماید، این اهداف عبارتند از :
- بررسی علائم بیماری : آندوسکوپی ممکن است به پزشک در تشخیص علت علائم گوارشی مانند تهوع، استفراغ، درد شکم، مشکل در بلع و خونریزی دستگاه گوارش کمک کند.
- تشخیص بیماری : ممکن است پزشک برای جمع آوری نمونه از بافت (بیوپسی) از آندوسکوپی استفاده کند تا بیماری ها و شرایطی مانند کم خونی، خونریزی، التهاب، اسهال، یبوست یا سرطان دستگاه گوارش را بررسی نماید.
- درمان بیماری : پزشک می تواند ابزارهای ویژه ای را از طریق آندوسکوپ برای معالجه مشکلات دستگاه گوارش مانند بزرگ شدن مری، از بین بردن پولیپ یا از بین بردن جسم خارجی به داخل بدن هدایت کند.
- آندوسکوپی گاهی اوقات با روشهای تشخیصی دیگر مانند سونوگرافی همراه است : یک پروب سونوگرافی ممکن است به آندوسکوپ متصل شود تا تصاویر تخصصی و دقیق تری از دیواره مری یا معده نمایش دهد. سونوگرافی آندوسکوپی همچنین ممکن است به پزشک در مشاهده تصاویر از اندامهای غیر قابل دسترسی مانند لوزالمعده کمک کند. آندوسکوپ های جدیدتر از فیلم های با کیفیت بالا برای ارائه تصاویر واضح تر استفاده می کنند.
بسیاری از آندوسکوپها از فناوری به نام تصویربرداری باند باریک استفاده می کنند که از نور ویژه ای برای کمک به پزشکان در تشخیص بهتر شرایط سرطانی استفاده میشود.
انواع آندوسکوپی
آندوسکوپی معده یک روش تشخیصی است که با استفاده از یک دستگاه آندوسکوپ، پزشک معده و اثنی عشره را بررسی میکند. این روش برای تشخیص بیماری های معده مانند زخم معده، التهاب معده، عفونت هلیکوباکتر پیلوری و سایر بیماری های گوارشی استفاده می شود. انواع روشهای انجام آن عبارتند از:
- دستگاه گوارش : شامل مری، آندوسکوپی معده و روده‌ی اثنی‌عشری، روده‌ی کوچک (انتروسکوپی)، روده‌ی بزرگ (کولونسکوپی، سیگموئیدوسکوپی)، مجرای صفرا، رکتوم (رکتوسکوپی)، مقعد (آنوسکوپی)
- مجاری تنفسی : بینی (سیستوسکوپی)، مجاری تحتانی تنفسی (برونکوسکوپی)،
- شنوایی : گوش(اتوسکوپی)
- مجرای ادرار : سیستوسکوپی
- نواحی تناسلی زنانه : ژینوسکوپی، دهانه‌ی رحم (کولپوسکوپی)، رحم (هیستروسکوپی)، لوله‌های فالوپ (فالوپوسکوپی)
- جراحی با برش‌های کوچک : حفره‌ی شکمی یا لگنی (لاپاروسکوپی)، داخل مفاصل (آرتروسکوپی)، ارگان‌های سینه (توراکوسکوپی و مدیاستینوسکوپی)
آندوسکوپی معده
مهمترین کاربرد استفاده از آندوسکوپی، آندوسکوپی معده است. به همین جهت اغلب افراد تصور می کنند، این روش تشخیصی تنها برای بررسی مشکلات معده کاربرد دارد. در صورتی که این تصور غلط است. و از آندوسکوپی می توان برای بررسی انواع مشکلات دستگاه گوارش استفاده نمود.
در گذشته آندوسکوپ ها تنها از چند عدد عدسی و آینه تولید شده بودند اما با پیشرفت علم جای خود را به دستگاه های حاوی فیبر نوری دادند تا بتوان تصاویری واضح تر از درون بدن دریافت نمود. این نوع از آندوسکوپ ها در مرحله اول توسط لوله ای اقدام با ساکشن و خالی کردن مایع درون معده می کنند، البته می بایست قبل از اقدام به آندوسکوپی معده حداقل ۸ ساعت خوراکی نخورده باشید تا معده خالی باشد. برای انجام آندوسکوپی معده باید به سمت چپ بدن دراز بکشید. در مرحله بعدی به گلوی بیمار اسپری بی حسی زده می شود و محافظی بین دندان ها قرار می گیرد. این کار مانع از آسیب به دندان و یا آندوسکوپ می شود.
با آمادگی بیمار سر آندوسکوپ در دهان قرار داده شده و از بیمار خواسته می شود آن را قورت دهد. تا با این کار مری باز شده و آندوسکوپ وارد معده شود. وقتی این وسیله وارد معده شد، توسط لوله ای معده باد می شود تا پزشک به راحتی داخل معده را مشاهده نماید. همچنین در طی آندوسکوپی معده یک پرستار با ساکشن بزاق دهان را جمع می کند. در صورت مشاهده موارد مشکوک نمونه برداری از بافت روده انجام شده و سپس آندوسکوپ بیرون کشیده می شود.
موارد تجویز آندوسکوپی
- مشکلات مربوط دستگاه گوارش فوقانی به مری و معده و روده باریک
- دل درد
- زخم، گاستریت یا مشکل در بلع
- خونریزی دستگاه گوارش
- تغییر در عادات روده (یبوست مزمن یا اسهال)
- پولیپ یا توده در روده بزرگ
کلینیک مهنا
درمان بیماریهای مقعد و نشیمنگاه
آندوسکوپی چگونه انجام میشود؟
آندوسکوپی معمولاً بدون استفاده از بی هوشی و تحت بی حسی موضعی انجام می شود. برای بی حس کردن معمولاً اسپری بی حسی در پشت گردن زده می شود. سپس نوعی محافظ دهان و دندان به منظور مراقبت از آنها در دهان قرار می گیرد.
در طی آندوسکوپی فوقانی، آندوسکوپ به راحتی از طریق دهان و گلو وارد مری شده و به پزشک اجازه می دهد مری، آندوسکوپی معده و قسمت فوقانی روده کوچک را مشاهده کند.
به همین ترتیب ، آندوسکوپ ها را می توان از طریق روده بزرگ به داخل بدن هدایت کرد تا این ناحیه از روده بررسی شود. این عمل بسته به میزان معاینه روده بزرگ سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی نامیده می شود.
نکاتی که قبل از آندوسکوپی باید انجام دهیم ؟
پزشک قبل از آندوسکوپی دستورالعمل خاصی را توصیه می کند، که عبارتند از :
- رژیم غذایی : باید ۸ ساعت قبل از نوشیدن و خوردن غذا بپرهیزید تا معده خالی باشد.
- داروها : قبل از آندوسکوپی در مورد تمام داروها و مکمل هایی که مصرف میکنید با پزشک خود مشورت کنید. اگر از داروهای رقیق کننده خون استفاده میکنید، احتمالاً پزشک توصیه میکند در روزهای قبل از آندوسکوپی مصرف آن را قطع کنید. زیرا برخی اقدامات در طی آندوسکوپی خطر خونریزی را افزایش میدهد.
اگر شرایط مزمن مانند دیابت، بیماری قلبی یا فشار خون بالا دارید، با پزشک مشورت نمایید.
خطرات احتمالی آندوسکوپی
آندوسکوپی یک روش بسیار ایمن است. عوارض نادر این روش شامل موارد زیر می شود:
- خونریزی : اگر این روش شامل از بین بردن قطعه ای از بافت برای آزمایش (بیوپسی) یا درمان مشکل دستگاه گوارش باشد، احتمال بروز خونریزی بعد از انجام آندوسکوپی افزایش می یابد. در موارد نادر، چنین خونریزی ممکن است نیاز به دریافت خون داشته باشد.
- عفونت : آندوسکوپی شامل معاینه و بیوپسی است و خطر ابتلا به عفونت بسیار کم است. اما خطر عفونت با انجام اقدامات خاصی به عنوان بخشی از آندوسکوپی افزایش می یابد. بیشتر عفونتها جزئی و با آنتی بیوتیک قابل درمان هستند.
- آسیب به دستگاه گوارش: پارگی در مری یا قسمت دیگری از دستگاه گوارش فوقانی ممکن است نیاز به بستری شدن داشته باشد و گاهی اوقات جراحی برای ترمیم آن انجام می شود. خطر این عارضه بسیار کم است، اما در صورت انجام مراحل اضافی مانند اتساع برای گسترده تر شدن مری این خطر افزایش می یابد.
- واکنش به آرام بخش : قبل از آندوسکوپی فوقانی، احتمالاً به بیمار آرام بخش تزریق می شود. آرام بخش ها انواع متفاوتی دارند و واکنش های جانبی مختلفی را نیز ایجاد می کنند.
شما می توانید با رعایت دستورالعمل های پزشک در مورد آماده سازی قبل از آندوسکوپی، مانند رژیم غذایی خاص و پرهیز از داروهای خاص و … خطر بروز این عوارض را کاهش دهید.
بعد از انجام آندوسکوپی
علائم و نشانه هایی که باید بعد از آندوسکوپی به آنها توجه کرده و با پزشک در مورد آن مشورت کنید، شامل موارد زیر است:
- تب
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- مدفوع خونی، سیاه یا بسیار تیره
- مشکل در بلع
- خونریزی مقعدی
- درد شدید یا مداوم شکم
- استفراغ ، به خصوص اگر استفراغ شما خونین باشد
در صورت بروز هر یک از این علائم یا علائم ، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید و یا به اورژانس بروید.
آندوسکوپی معده با لیزر درد داره؟
سلام چون اغلب تحت بیهوشی انجام میشه، خیر. بیمار دردی حس نمیکنه
ممنونم خیلی مطلب کاملی بود
خوشحالیم که از این مطلب استفاده کردید.